16 - bezit brede en specialistische kennis van de functie en opbouw van componenten en systemen van personenauto's
Basiskennis	Kennis	Brede en specialistische kennis
onderdeel motoren/ verbrandingsmotoren de leerling kan de werking van onderstaande systemen en hun onderlinge samenhang omschrijven aan de hand van schema‘s aan literatuur -           motor mechanisch systeem o    verbranding; §   energie-omzettingen, thermisch, mechanisch en chemisch o    indeling en werking motoren: §   principe vier slagproces, ottomotor en dieselmotor en de vergelijking ertussen o    algemene begrippen §   hoofdafmetingen §   boring, slag en slagvolume §   boring/slagverhouding §   compressieverhouding §   krukdrijfstangverhouding o    arbeidsdiagram §   arbeidsdiagrammen van één tot en met viercilindermotoren §   een onderscheid naar cilinderopstelling en naar aantal o    motoronderdelen §   constructieve bijzonderheden aan motorblok, zonder kop, zuigers §   constructieve bijzonderheden aan het kruk/drijfstangmechanisme §   constructieve bijzonderheden aan de klepbediening en                stoters §   constructieve bijzonderheden aan de klepspeling en klep stelconstructies §   constructieve bijzonderheden aan nokken asplaatsing en aandrijving o    materialen, afdeling materialen soorten, eigenschappen en toepassingen -           distributie -           koel systeem o    Doel en wijze van koelen §   directe en indirecte koeling §   diverse soorten koelsystemen o    opbouwkoelsystemen met blokschema o    onderdelen van het koelsysteem §   werking van de drukdop §   werking van de thermostaat o    Koelmiddelen -              in en uitlaatsysteem De leerling kan: m.b.t. remmen: -           soorten remsystemen, wet van Pascal,  ABS/ASR remslangen, remleidingen, wrijvingsmaterialen en remvloeistoffen noemen o    inleiding o    Wet van Pascal o    Uitvoeringsvormen en indelingen o    Remleidingen en slangen -           de werking van wiel- en hoofdremcillinders, afstelinrichtingen, handrem constructies en rembekrachtigers verklaren o    Wielremcilinders o    Handremconstructie o    Nastelinrichting o    Parkeerrem o    Stoplichtschakelaars o    Rembekrachtigers o    Componenten in het systeem o    ABS en sensoren o    Elektronisch regelorgaan o    Hydraulisch systeem o    Regelsysteem o    Veiligheidsschakeling o    Aandrijfslipregeling o    Remvoering en remvloeistoffen m.b.t. vering: -           soorten en functie verklaren o    Algemeen o    Bladveren o    Schroefveren o    De torsiestaaf               m.b.t. tussenassen: -           uitvoeringsvormen, kruiskoppelingen en opstellingsvormen o    verklaren oneenparigheid en cardanfout berekenen o    Kritische rotatiefrequentie o    Oneenparigheid van kruiskoppelingen o    De cardanfout De leerling kan: m.b.t. koppelingen: -           functie en werking van de koppeling verklaren -           storingen kunnen verklaren -           momenten berekenen -           Enkelvoudige droge plaatkoppeling -           Het aanloopdiagram -           Het arbeidsplan -           Berekeningen -           Storings- en diagnosetabellen m.b.t. aandrijf- en steekassen: -           werking en uitvoeringsvormen van homokinetische koppelingen verklaren -           hoekverdraaiing en opstellingsvormen verklaren m.b.t. besturing: -           opbouw en werking van directe- en indirecte stuurinrichtingen verklaren -           principe stuurbekrachtiging  verklaren m.b.t. wiel- en fuseestanden: -           wiel- en fuseestanden, stuurtrapezium en ackermannprincipe verklaren o    Uitspoor in de bocht o    Toespoor en uitspoor o    Wielvlucht of camber o    Dwarshelling van de fuseepen of KPI o    Naspoor of caster o    Stuurgeometrie o    Stuurstangenstelsel o    Berekening uitspoor in de bocht o    Het stuurtrapezium o    De draaicirkel o    Stuurinrichtingen o    Directe stuurinrichtingen o    Indirecte stuurinrichtingen o    Stuurkogels o    Stuurbekrachtiging Onderdeel: voertuigen, praktijk / practicum voertuigen De leerling kan bij het uitvoeren van de hieronder vermelde vaardigheden de juiste technieken en gereedschappen toepassen, rekening houdend met de eigenschappen van materialen, milieu- en ARB0- voorschriften en relevante voorschriften uit het kwaliteitszorgsysteem -           voertuigspecificaties / maten controleren en opmeten o    Metingen aan het chassis en carrosserie verrichten -           chassis- en carrosserie-constructies en verbindingen bepalen en herkennen o    Metingen aan het chassis en carrosserie verrichten -           koppelingen de-, monteren en drukgroep en koppelingsplaat controleren o    koppelingsplaat controleren -           een eenvoudige versnellingsbak de-, monteren en controleren -           aandrijfassen de-, en monteren -           banden de-, monteren en repareren. De leerling kan bij het uitvoeren van de hieronder vermelde vaardigheden de juiste technieken en gereedschappen toepassen, rekening houdend met de eigenschappen van materialen, milieu- en ARB0- voorschriften en relevante voorschriften uit het kwaliteitszorgsysteem -           wiel- en hoofdremcillinders de- en monteren en controleren en remsystemen ontluchten o    Wiel- en hoofdremcilinders de- en monteren o    Systemen ontluchten Remmen afstellen -           stuurhuizen de- en monteren o    Stuurhuizen de- en monteren en afstellen o    Stuurkogels vervangen -           sporing meten -           schokdempers en Mc-Pherson veerpoten de- en monteren -           koppelingen afstellen en voeringsoppervlak, veerdruk, aanlegkracht en moment bepalen -           aankoppelsystemen de- en monteren Beroepsvorming, elektro, motoren en voertuigen De leerling kan bij het uitvoeren van de hieronder vermelde vaardigheden de juiste technieken en gereedschappen toepassen, rekening houdend met de eigenschappen van materialen, milieu- en ARB0- voorschriften en relevante voorschriften uit het kwaliteitszorgsysteem -           m.b.t. het onderdeel elektro: o    elektrische schema's lezen en componenten aansluiten accu's, dynamo's, in- en uitbouwen en controleren gelijkstroommotoren in- en uitbouwen en controleren ontstekingsinstallatie in- en uitbouwen en controleren managementsystemen in- en uitbouwen en controleren -           m.b.t. het onderdeel motoren: o    motormechanische onderdelen uit- en inbouwen, controleren, afstellen onderdelen van het koelsysteem uit- en inbouwen, controleren, ontluchten o    onderdelen van het motorsmeersysteem uit- en inbouwen en controleren onderdelen van het brandstofsysteem uit- en inbouwen, controleren en afstellen motor afstellen -           m.b.t. het onderdeel voertuigen o    onderdelen van het remsysteem uit- en inbouwen, controleren en ontluchten o    onderdelen van het besturingssysteem uit- en inbouwen, controleren en afstellen o    onderdelen van de wielophanging uit- en inbouwen en controleren o    onderdelen van het aandrijfsysteem uit- en inbouwen en controleren	De leerling kan de werking en samenhang van onderstaande systemen, m.b.v. schema's en relevante informatiesystemen: -           verlichtingssystemen verklaren o    Verlichting algemeen Koplichten o    Lichtbundel-instelling o    Wettelijke eisen verlichting -           signaleringssystemen verklaren o    Signaleringssystemen in het voertuig voor de besturing betreffende een eenvoudige uitvoering (dashboard) -           veiligheidssystemen verklaren o    Gordelspanners o    Elektrische airbag o    Mechanische airbag o    Wat te doen na een aanrijding -           comfortsystemen verklaren o    Elektronische verwarmingssysteem Thermotronic o    Airconditioning -           systemen met gelijkstroommotoren verklaren o    Ruitenwisser-, Raam- en ventilatormotoren -           alarmeringssystemen verklaren o    klasse 1 t/m 5 -           audiosystemen verklaren o    Frequentie FM/AM/RSD o    Eenvoudige opbouw -           gloeisystemen verklaren o    Direct ingespoten systeem o    Indirect ingespoten systeem o    Soorten gloeispiralen o    Serie / parallel o    Werking -           injectiesystemen verklaren o    Overzicht o    Sensoren o    Regelapparaat o    Actuatoren -           motormanagementsystemen verklaren o    Overzicht o    Sensoren o    Regelapparaat o    Actuatoren Motoren Processen en brandstoffen De leerling kan soorten, eigenschappen en toepassingen van brandstoffen omschrijven de mengselvorming bij Otto-motoren omschrijven -           Processen o    Oliewinning o    Fysische- en chemische processen -           Koolwaterstof-verbindingen o    Classificatie o    paraffinen, nattenen en aromaten Eigenschappen en toepassingen -           Soorten brandstoffen o    alcoholen o    benzine o    dieselolie o    LPG o    Dopes o    Dampdruk o    Verbrandingswaarde o    Octaangetal/cetaanwaarde -           Mengselvorming bij Ottomotoren o    Mengverhouding §   theoretisch §   praktisch (invloed op vermogen en temperatuur) §    luchtfactor §   invloed op de emissies Motoren - Brandstofsystemen (Otto-motoren) De leerling kan: -           de opbouw en functie van de componenten van het brandstofsysteem omschrijven o    Tank en tankontluchting o    Filters o    actief koolfilter o    Brandstofpomp -            samenhang en werking van benzine-inspuitsystemen omschrijven o     Mono jetronic/motronic o    Opbouw en werking (algemeen) o    Mengselvorming basismengsel §   luchtmassameting §   luchthoeveelheidsmeting §   onderdrukmeting o    Aanpassingsregeling naar belasting- en bedrijfsomstandigheden -            de opbouw, samenhang en werking van LPG-installaties (ook LPI) omschrijven o    Schema o    Tank en appendages Mengstuk o    Opbouw en werking van installatie §   verdamper/drukregelaar §   nullast en vollastregeling §   koudstart §   beveiligingen o    Meerverbruik/vermogensverlies o    Backfire o    Lambda geregelde systemen o    LPG-inspuiting soorten en werking §   vloeibaar/droog gas Motoren: Motoronderhoud, testen en afstellen De leerling kan de hieronder vermelde vaardigheden uitoefenen, de juiste technieken en gereedschappen toe te passen, rekening houden met eigenschappen van materialen, milieu- en ARBO-voorschriften en het kwaliteitszorgsysteem -           'groot motoronderhoud' uitvoeren o    Diagnose smeersysteem §   motorolie-verversen §   oliefilter vervangen §   carterventilatie controleren/reinigen o    Controle en diagnose van: §   v-snaren/ multiriem §   waterpomp Diagnose koelsysteem §   koelvloeistof bijvullen/verversen §   ruitensproeiervloeistof bijvullen §   remvloeistof bijvullen/verversen -           het brandstofverbruik van een motor bepalen/meten o    soorten o    meten -           de uitlaatgassamenstelling van de motor bepalen/meten o    Diagnose en afstellingen aan: §   ottomotoren §   diesel -           verstuivers testen en afstellen o    Verstuiver diagnose §   de- en montage afstellen o    Controle van: §   inspuitbeeld en openingsdruk §   inwendige en uitwendige lekkage -           het inspuitmoment van een verdeler-brandstofpomp controleren en afstellen Voertuigen - Remsystemen De leerling kan: -           m.b.t. hydraulische remmen: o    speciale uitvoeringsvormen van wielremcilinders voor trommel-, schijfremmen en hoofdremcilinders verklaren o    ci-waarde bepalen o    gescheiden remsysteem verklaren o    werking en uitvoeringsvorming verklaren van hydraulische rembekrachtigers, remdrukverliesschakelaars en remvloeistofcontrolesystemen -           m.b.t. controle en afstelgereedschap: o    doel, eigenschappen en werking verklaren van ontluchtings-, remdrukmeetapparatuur o    gereedschap voor het maken van remleidingen en de- en montage-gereedschap o    remvertragingsmeters en remmentestbanken -           m.b.t. ABS/ASR: o    doel, eigenschappen en uitvoeringsvormen verklaren o    blokschema’s tekenen Besturingssystemen De leerling kan: -           m.b.t. besturing: o    onderhoud, afstellingen en metingen aan stuursystemen verklaren o    het gebruik van de juiste materialen kunnen verklaren o    kennis hebben van vierwielbesturingssystemen -           m.b.t. bekrachtigingssystemen: o    doel, eigenschappen, opbouw en werking verklaren -           m.b.t. wielgeleidingssystemen: o    functie van het systeem verklaren o    soorten systemen en eigenschappen tekenen en verklaren o    rolas en rolcentrum aan de hand van een tekening bepalen -           m.b.t. stabilisatiestangen: o    functie van langs- en dwarsgeleidingsstangen verklaren -           m.b.t. uitlijngereedschap: o    het doel van het gebruik van uitlijngereedschap bij sporing, wielvlucht, caster en KPI verklaren -           m.b.t. besturingssysteem: o    uitvoeringsvormen kennen en de werking van systemen verklaren	De leerling kan de werking en de functionele samenhang van de volgende complete en complexe systemen m.b.v. schema's en en (multi-mediale) informatiebronnen: -           sturen en regelen verklaren o    Definities sturen o    Opnemer, regelaar, actuator, regelkring, proces, regelorgaan, meetorgaan, corrigerend orgaan, storing o    Blokschema van eenvoudig managementsysteem van een benzinemotor -           sensoren (passief/actief) verklaren o    Lambda-sonde werking (platina en titanium) NTC-PTC sensor, LDR, thermokoppel met karakteristieken o    Onderdruksensor soorten en werking Versnellingssensor (g-sensor voor gordel en airbag) o    Gasklep-positiesensor Knock(klop)sensor werking Inductieve sensoren en karakteristiek, L-R Sensoren werking (verplaatsings-sensor) Hall sensor werking o    Luchtmeters principewerking (luchtklep, Hittedraad/film, karman, vortex) Optische sensoren -           actuatoren verklaren o    Inspuitventielen met stroom en spanningskarakteristieken o    Soorten stappenmotoren en stelmotor met aansturing via teller/timer omschrijven o    Opbrengstregeling diesel, stelmagneet, stappenmotor o    Stationaire omloopklep met aansturing Display (LED en LCD) -           motormanagementsystemen voor benzine- en Ipg-motoren verklaren o    (Deel)blokschema o    Input zoals: luchthoeveelheid, toerental, motor- en luchttemperatuur, luchtmassa, gasklepstand, nokkenasstand, MAP, zuurstofpercentage, uitlaatgas, enz. Verwerking m.b.v. flowdiagram Output zoals: bobine(s), injectoren (multi- en monopoint), gelijktijdige en sequentiële injectie, brandstofpomp, stelmotor stationair toerental, stappenmotor stationair toerental, luchtschuif, diagnosesignalen -           motormanagementsystemen voor dieselmotoren verklaren o    (Deel)blokschema, zoals: brandstofpomp en common-rail o    Input zoals: toerental, gaspedaal, MAP, krukasstand, regelstang, temperatuur, sensoren, enz o    Verwerking m.b.v. flowdiagrammen Output zoals: brandstofhoeveelheid, inspuitmoment, turboregeling, diagnosesignalen, enz -           ABS/ASR managementsystemen verklaren o    (Deel)blokschema verklaren Input, zoals: wielsensoren, enz. Verwerking m.b.v. flowdiagrammen Output, zoals: ventielen, pomp, inspuitsysteem, diagnosesignalen, enz. -           blokkeer- en alarmsystemen verklaren o    Input, zoals: deurcontacten, sensoren in sleutels, e.d., hellings-, ultrasone-, o    radarsensoren enz. o    Verwerking m.b.v. flowdiagrammen o    Output, zoals; deurvergrendeling, acoustische signaalgevers, diagnose-signalen, enz -           airconditioningsinstallatie verklaren o    (Deel)blokschema o    Input, zoals: temperatuur- en druksensoren, max. beveiligingen enz. Verwerking m.b.v. flowdiagrammen Output, zoals: regelklep, ventilator, diagnose signalen enz, omschrijven De leerling kan -          het verbrandingsproces van dieselmotoren verklaren -          De werking van roterende brandstofpompen verklaren -          De werking van bijzondere voorzieningen voor brandstofregeling verklaren -          De voorzieningen ter beperking van uitstoot van schadelijke stoffen verklaren - 26 -          De werking van motormanagementsystemen voor dieselmotoren verklaren -          De werking van benzine-inspuitsystemen van verbrandingsmotoren verklaren -          De voorzieningen ter beperking van de uitstoot van schadelijke stoffen van verbrandingsmotoren toelichten 26 -          De werking van motormanagementsystemen voor benzine-injectie verklaren -          De werking van motormanagementsystemen voor LPG-injectie verklaren De leerling kan Verklaren waarom en wanneer gebruik wordt gemaakt van hydraulische systemen en heeft inzicht in het gebruik van de symbolen en coderingen en kan hydraulische schema’s lezen. M.b.t.  stuurhuizen en automatische versnellingsbakken, abs De leerling kan: -           m.b.t. remkrachtverdeling: o    Berekeningen maken betreffende remkrachtverdeling daarbij rekening houden met remdruk en remkracht o    Berekenen en tekenen van de lijn betreffende: §   Constante remkrachtverdeling §   Ideale remkrachtverdeling §   Geknikte remkrachtverdeling o    Het verband tussen remkrachtverdeling, koersstabiliteit en bestuurbaarheid verklaren o    De wettelijke bepalingen toepassen rond remsystemen o    De werking verklaren van diverse soorten remkrachtregelingen -           m.b.t. hydraulische remsystemen: o    De werking verklaren van diverse soorten remdrukbegrenzers en regelaars o    Diagnose stellen met behulp van blokschema's o    De wettelijke bepalingen toepassen -           m.b.t. anti blokkeer systeem: o    De werking en de constructies, aan de hand van blokschema's verklaren van de verschillende soorten ABS-systemen zowel het open- als het gesloten systemen o    Adviseren bij de aanschaf en reparaties -           m.b.t. anti-slipregeling o    De werking en de opbouw van de diverse systemen verklaren aan de hand van blokschema's o    Diagnose stellen aan de hand van blokschema's Adviseren bij aankoop en reparatie -           m.b.t. elektronisch sperdifferentieel o    De werking en opbouw van het elektronisch sperdifferentieel aan de hand van blokschema's verklaren o    Adviseren bij aankoop en onderhoud en reparaties De leerling kan: -           m.b.t. wegligging en wielgeleiding: o    de invloed van de fuseehoeken en hefboomarmen op de koersstabiliteit verklaren, daarbij rekening houden met het stuurkarakter van het voertuig, waarbij toestand en soort banden en wegdek een rol spelen evenals wielgeleiding en stuurinrichting o    De invloeden van krachten en veerbewegingen op de wielstanden, rolcentrum en rolas verklaren, daarbij rekening houden met de verschillende soorten wielophanging -           m.b.t. gasvering: o    De werking en de opbouw van het hydropneumatische- en het luchtverings-systeem verklaren o    Diagnose stellen aan de hand van een blokschema o    Adviseren bij aanschaf en onderhoud -           m.b.t. regelbare demping: o    De werking en opbouw verklaren van elektronische geregelde chassis demping o    Diagnose stellen aan de hand van blokschema's o    Adviseren bij aanschaf en onderhoud en reparaties -           m.b.t. snelheidsafhankelijke stuurbekrachtiging: o    De werking en opbouw verklaren van de snelheidsafhankelijke stuurbekrachtiging o    Diagnose stellen aan de hand van blokschema's o    Adviseren bij aanschaf, reparatie en onderhoud -           m.b.t. elektronische stuurbekrachtiging o    De werking en opbouw verklaren van de elektronische stuurbekrachtiging Diagnose stellen aan de hand van blokschema's o    Adviseren bij aanschaf, onderhoud en reparatie -           m.b.t. vierwielbesturing: o    De werking en opbouw verklaren van de vierwielbesturing o    Diagnose stellen aan de hand van blokschema's o    Adviseren bij aanschaf, onderhoud en reparatie